16. สํสฏฺฐวาโร
[306] อธิกรณนฺติ วา สมถาติ วา อิเม ธมฺมา สํสฏฺฐา อุทาหุ วิสํสฏฺฐา? ลพฺภา จ ปนิเมสํ ธมฺมานํ วินิพฺภุชิตฺวา วินิพฺภุชิตฺวา [วินิพฺภุชฺชิตฺวา วินิพฺภุชฺชิตฺวา (ก.), ฏีกายํ เอกปทเมว ทิสฺสติ] นานากรณํ ปญฺญาเปตุนฺติ?
อธิกรณนฺติ วา สมถาติ วา อิเม ธมฺมา วิสํสฏฺฐา, โน สํสฏฺฐาฯ ลพฺภา จ ปนิเมสํ ธมฺมานํ วินิพฺภุชิตฺวา วินิพฺภุชิตฺวา นานากรณํ ปญฺญาเปตุนฺติฯ โส – ‘‘มา เหว’’นฺติสฺส วจนีโยฯ อธิกรณนฺติ วา สมถาติ วา อิเม ธมฺมา สํสฏฺฐา, โน วิสํสฏฺฐาฯ โน จ ลพฺภา [น จ ลพฺภา (ก.)] อิเมสํ ธมฺมานํ วินิพฺภุชิตฺวา วินิพฺภุชิตฺวา นานากรณํ ปญฺญาเปตุํฯ ตํ กิสฺส เหตุ? นนุ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘จตฺตาริมานิ, ภิกฺขเว, อธิกรณานิ, สตฺต สมถาฯ อธิกรณา สมเถหิ สมฺมนฺติ, สมถา อธิกรเณหิ สมฺมนฺติฯ เอวํ, อิเม ธมฺมา สํสฏฺฐา โน วิสํสฏฺฐา; โน จ ลพฺภา อิเมสํ ธมฺมานํ วินิพฺภุชิตฺวา วินิพฺภุชิตฺวา นานากรณํ ปญฺญาเปตุ’’นฺติฯ
สํสฏฺฐวาโร นิฏฺฐิโต โสฬสโมฯ
17. สมฺมติวาโร
[307] วิวาทาธิกรณํ กติหิ สมเถหิ สมฺมติ? อนุวาทาธิกรณํ กติหิ สมเถหิ สมฺมติ? อาปตฺตาธิกรณํ กติหิ สมเถหิ สมฺมติ? กิจฺจาธิกรณํ กติหิ สมเถหิ สมฺมติ?
[จูฬว. 228, 236 อาทโย] วิวาทาธิกรณํ ทฺวีหิ สมเถหิ สมฺมติ – สมฺมุขาวินเยน จ เยภุยฺยสิกาย จฯ
[จูฬว. 228, 236 อาทโย] อนุวาทาธิกรณํ จตูหิ สมเถหิ สมฺมติ – สมฺมุขาวินเยน จ สติวินเยน จ อมูฬฺหวินเยน จ ตสฺสปาปิยสิกาย จฯ
[จูฬว. 239, 242 อาทโย] อาปตฺตาธิกรณํ ตีหิ สมเถหิ สมฺมติ – สมฺมุขาวินเยน จ ปฏิญฺญาตกรเณน จ ติณวตฺถารเกน จฯ
[จูฬว. 239, 242 อาทโย] กิจฺจาธิกรณํ เอเกน สมเถน สมฺมติ – สมฺมุขาวินเยนฯ
วิวาทาธิกรณญฺจ อนุวาทาธิกรณญฺจ กติหิ สมเถหิ สมฺมนฺติ? วิวาทาธิกรณญฺจ อนุวาทาธิกรณญฺจ ปญฺจหิ สมเถหิ สมฺมนฺติ – สมฺมุขาวินเยน จ เยภุยฺยสิกาย จ สติวินเยน จ อมูฬฺหวินเยน จ ตสฺสปาปิยสิกาย จฯ
วิวาทาธิกรณญฺจ อาปตฺตาธิกรณญฺจ กติหิ สมเถหิ สมฺมนฺติ? วิวาทาธิกรณญฺจ อาปตฺตาธิกรณญฺจ จตูหิ สมเถหิ สมฺมนฺติ – สมฺมุขาวินเยน จ เยภุยฺยสิกาย จ ปฏิญฺญาตกรเณน จ ติณวตฺถารเกน จฯ
วิวาทาธิกรณญฺจ กิจฺจาธิกรณญฺจ กติหิ สมเถหิ สมฺมนฺติ? วิวาทาธิกรณญฺจ กิจฺจาธิกรณญฺจ ทฺวีหิ สมเถหิ สมฺมนฺติ – สมฺมุขาวินเยน จ เยภุยฺยสิกาย จฯ
อนุวาทาธิกรณญฺจ อาปตฺตาธิกรณญฺจ กติหิ สมเถหิ สมฺมนฺติ? อนุวาทาธิกรณญฺจ อาปตฺตาธิกรณญฺจ ฉหิ สมเถหิ สมฺมนฺติ – สมฺมุขาวินเยน จ สติวินเยน จ อมูฬฺหวินเยน จ ปฏิญฺญาตกรเณน จ ตสฺสปาปิยสิกาย จ ติณวตฺถารเกน จฯ
อนุวาทาธิกรณญฺจ กิจฺจาธิกรณญฺจ กติหิ สมเถหิ สมฺมนฺติ? อนุวาทาธิกรณญฺจ กิจฺจาธิกรณญฺจ จตูหิ สมเถหิ สมฺมนฺติ – สมฺมุขาวินเยน จ สติวินเยน จ อมูฬฺหวินเยน จ ตสฺสปาปิยสิกาย จฯ
อาปตฺตาธิกรณญฺจ กิจฺจาธิกรณญฺจ กติหิ สมเถหิ สมฺมนฺติ? อาปตฺตาธิกรณญฺจ กิจฺจาธิกรณญฺจ ตีหิ สมเถหิ สมฺมนฺติ – สมฺมุขาวินเยน จ ปฏิญฺญาตกรเณน จ ติณวตฺถารเกน จฯ
วิวาทาธิกรณญฺจ อนุวาทาธิกรณญฺจ อาปตฺตาธิกรณญฺจ กติหิ สมเถหิ สมฺมนฺติ? วิวาทาธิกรณญฺจ อนุวาทาธิกรณญฺจ อาปตฺตาธิกรณญฺจ สตฺตหิ สมเถหิ สมฺมนฺติ – สมฺมุขาวินเยน จ เยภุยฺยสิกาย จ สติวินเยน จ อมูฬฺหวินเยน จ ปฏิญฺญาตกรเณน จ ตสฺสปาปิยสิกาย จ ติณวตฺถารเกน จฯ
วิวาทาธิกรณญฺจ อนุวาทาธิกรณญฺจ กิจฺจาธิกรณญฺจ กติหิ สมเถหิ สมฺมนฺติ? วิวาทาธิกรณญฺจ อนุวาทาธิกรณญฺจ กิจฺจาธิกรณญฺจ ปญฺจหิ สมเถหิ สมฺมนฺติ – สมฺมุขาวินเยน จ เยภุยฺยสิกาย จ สติวินเยน จ อมูฬฺหวินเยน จ ตสฺสปาปิยสิกาย จฯ
อนุวาทาธิกรณญฺจ อาปตฺตาธิกรณญฺจ กิจฺจาธิกรณญฺจ กติหิ สมเถหิ สมฺมนฺติ? อนุวาทาธิกรณญฺจ อาปตฺตาธิกรณญฺจ กิจฺจาธิกรณญฺจ ฉหิ สมเถหิ สมฺมนฺติ – สมฺมุขาวินเยน จ สติวินเยน จ อมูฬฺหวินเยน จ ปฏิญฺญาตกรเณน จ ตสฺสปาปิยสิกาย จ ติณวตฺถารเกน จฯ
วิวาทาธิกรณญฺจ อนุวาทาธิกรณญฺจ อาปตฺตาธิกรณญฺจ กิจฺจาธิกรณญฺจ กติหิ สมเถหิ สมฺมนฺติ? วิวาทาธิกรณญฺจ อนุวาทาธิกรณญฺจ อาปตฺตาธิกรณญฺจ กิจฺจาธิกรณญฺจ สตฺตหิ สมเถหิ สมฺมนฺติ – สมฺมุขาวินเยน จ เยภุยฺยสิกาย จ สติวินเยน จ อมูฬฺหวินเยน จ ปฏิญฺญาตกรเณน จ ตสฺสปาปิยสิกาย จ ติณวตฺถารเกน จฯ
สมฺมติวาโร นิฏฺฐิโต สตฺตรสโมฯ
18. สมฺมนฺติ น สมฺมนฺติวาโร
[308] วิวาทาธิกรณํ กติหิ สมเถหิ สมฺมติ, กติหิ สมเถหิ น สมฺมติ? อนุวาทาธิกรณํ กติหิ สมเถหิ สมฺมติ, กติหิ สมเถหิ น สมฺมติ? อาปตฺตาธิกรณํ กติหิ สมเถหิ สมฺมติ, กติหิ สมเถหิ น สมฺมติ? กิจฺจาธิกรณํ กติหิ สมเถหิ สมฺมติ, กติหิ สมเถหิ น สมฺมติ?
วิวาทาธิกรณํ ทฺวีหิ สมเถหิ สมฺมติ – สมฺมุขาวินเยน จ เยภุยฺยสิกาย จฯ ปญฺจหิ สมเถหิ น สมฺมติ – สติวินเยน จ อมูฬฺหวินเยน จ ปฏิญฺญาตกรเณน จ ตสฺสปาปิยสิกาย จ ติณวตฺถารเกน จฯ
อนุวาทาธิกรณํ จตูหิ สมเถหิ สมฺมติ – สมฺมุขาวินเยน จ สติวินเยน จ อมูฬฺหวินเยน จ ตสฺสปาปิยสิกาย จฯ ตีหิ สมเถหิ น สมฺมติ – เยภุยฺยสิกาย จ ปฏิญฺญาตกรเณน จ ติณวตฺถารเกน จฯ